Historiaren misterioak – kapitulua 50: Xavier Mina
Misterios de la Historia – Capítulo 50: Xavier Mina
Xabier Minaren berrehungarren urteurrena (1789-1817)
Aurten, 2017an, Xabier Minaren berrehungarren urteurrena da, eta Xabier Minaren Elkarteak bat egiten du haren omenez prestatzen ari diren ekitaldiekin. Urte honetan zehar liburu berriak argitaratuko dira, hainbat hitzaldi izango dira Mexikoko Historia Nazionaleko Museoan, bai eta herrialde bereko hiri anitzetako unibertsitate, ikastetxe eta kultur etxeetan ere. Nafarroan Otaoko Batzordea ere lanean ari da ildo beretik, eta gure bazkideetariko batzuk bertan parte hartzen ari dira eta Mexikoko prestaketetan ere bai. Mexikon egitarau honek arrakasta handia lortu du, independentzia aztertzen duten historiagileen artean Xabier Minak duen ospe onari esker. Laster, berrehungarren urteurreneko egitarauaren berri emango dugu.
Manuel Ortuño Martínezen gorazarrean
Gogor jo gaitu Manuel Ortuño Martínez zendu delako berria jasotzeak, bera izan baita Xabier Mina Larrea (1789-1817) militante askatzaile, gerrillari eta insurjentearen biograforik ezaguna, behinik behin Atlantikoaren alde honetan, eta hein handi batean Mexiko ere bai. Hala ere, hainbatek Ortuñoren “in memoriam” berezitxoa egitean, bada haren ikerlanik garrantzitsuena itxuraldatu duenik, Xabier Minaren izena erabat ezabatu baitute. Jokaera hori litzateke Miguel de Cervantesi buruz hitz egitea bezala, Kixotea aipatu gabe. Izan ere, Ortuñok eskaini zion bizitzaren erdia Mina ikertzeari, eta haren berri eman zuen era guztietako liburu eta argitalpenetan. “Xavier Mina Guerrillero, liberal, insurgente” liburu bikaina Nafarroako Unibertsitate Publikoak argitaratu zionez geroztik, harekin harremanetan jartzeko aukera izan genuen. Ortuñoren manera oneko eta gizalegezko harremanei esker, bai eta hark idatzitako heroi nafar eta mexikarrari buruzko lan ugari irakurtzeagatik, hainbat iritsi ginen Xabier Minaren mundu amaigabea ezagutzera. Behin baino gehiagotan esan zigun hainbeste miresten zuen pertsonaiaren berrehungarren urteurrenera heldu nahiko zuela, ekitaldi hori antolatzen jo eta ke ibili baitzen, bai eta laurogeita hamar urte zituelarik lortu ere. Seguru gaude Manuel Ortuño agerian egongo dela aurten izango diren ekitaldi guztietan, eta, berak nahiko zukeen moduan, betiko loturik geratuko dira idazlea eta deskribatutako pertsonaia. 2012an Ortuñok parte hartu zuen Xabier Mina Elkartearen sorreran. Gurekin ibili zen Labion, Otaon, Kordobilan eta Orkoien; 2010eko martxoaren 29an, Xabier Mina atxilotu zutela berrehun urte bete zirelako, hitzaldi bat izan genuen elkarrekin Labion; Iruñean lagundu genion liburuak aurkezten: batzuetan bereak, besteetan berak aurkeztutako besteenak; zenbait komunikabideetako elkarrizketak atondu genizkion; bai Iruñean eta bai Madrilen bilerak eta otorduak izan genituen. Xabier Minari buruz maisu izan dugu.
7. JARDUNALDIAK: NABARRA BERE HISTORIAN. Uharte 2016
Azaroaren 24an, ortzeguna: Eneko del Castillo. Liburu aurkezpena: Atlas histórico de Navarra.
Abenduaren 1an, ortzeguna: Tomás Urzainqui. “Navarra sigue conquistada hoy”.
Uharteko kultur etxean, arratsaldeko 7:30etan.
Antolatzaileak: Xavier Mina Kultur Elkartea eta Uharteko Kultur Etxea
Atlas histórico de Navarra
Atlas histórico de Navarra, Pamiela argitaletxea
Mahai ingurua Kondestablen
Azaroak 20a, ortzirala, Condestable jauregian arratsaldeko 7tan. Kale Nagusia, 2. Iruñea
Parte hartzaileak: Xabier Ezeizabarrena, Iñaki Lasagabaster, Hector López Bofill y Tomás Urzainqui.
Moderatzailea: Ibon Arrieta.
“Convenio, ¿Por conquista o libre decisión?”
Ante la posibilidad de apertura del proceso constituyente, desde la perspectiva de la conquista, las no refrendadas leyes vigentes, “paccionada” de 1841 y “amejoramiento” de 1982, la actualización democrática del sistema juridico navarro, en relación con el derecho a decidir y el ejercicio de la independencia.
6. JARDUNALDIAK: NABARRA BERE HISTORIAN
Filed under: Agenda, Deialdiak, Jarduerak, Jardunaldiak
Hitzaldiak emanen dira Uharteko Kultur Etxean azaroan,
ortzegunero arratsaldeko 7,30 etan.
• Azaroak 5, Tomás Urzainqui: “¿Es convenio, o un eufemismo de la conquista?”.
• Azaroak 12, Raúl Díaz de Arkaia: “No sin Navarra” liburu berriaren aurrerapena.
• Azaroak 19, Hector López Bofill: “Secesión y democracia”.
• Azaroak 26, Fernando Mikelarena: “Sin piedad: Limpieza política en Navarra, 1936” liburu berriaren aurkezpena.
Antolatzaileak:
Xavier Mina Elkartea
Nabarra Aurrera Kultur Elkartea
Uharteko Kultur Etxea
Gorazarrea Nafarroaren independentzia defendatu zutenei zeinak saiatu baitziren Iruina/Pamplona liberatzen 1512. urtean
Xavier Mina Nafarroako Historia Ikaskuntza Elkarteak nafar herritargo osoari dei egiten dio datorren larunbatan, azaroaren 29an, Doctor Arazuri Ibiltokian eginen den ekitaldira etor daitezenzat, 13:00 orenetan, “3 Reyes” Hotelaren aitzinean non gorazarre eginen baitzaie 1512.eko egun hortan berean hil zirenei noiz-eta saiatzen baitziren Nafarroako Erresumako hiriburua liberatzen Albako dukearen trupa invasoreen ganik.
Ekitaldia gudu hartan eroritakoei lore eskaintza izanen da, honen ostean ekinen zaiolarik irakurtzeari Luis Correak, Albako dukearen kronistak, “Albako Dukeak buruturiko Nafarroako Erresumaren konkistaren historia” izeneko bere liburuan bildutako gertaeren kontakizuna.
Xavier Mina Elkartea
http://xaviermina.org
5. JARDUNALDIAK: NABARRA BERE HISTORIAN
Filed under: Agenda, Deialdiak, Jarduerak, Jardunaldiak
Hitzaldiak emanen dira Uharteko Kultur Etxean azaroan,
ortzegunero arratsaldeko 7,30 etan.
• Azaroak 6, Pello Guerra: “Emigración navarra a Mexico. El caso de la escondida”.
• Azaroak 13, Eneko del Castillo: “Navarra y el euskera en la cartografía”.
• Azaroak 20, Tomás Urzainqui: “Fueros, patriotismo y derecho a decidir”.
• Azaroak 27, Gaizka Basaldua: “La sociedad en marcha, Navarra como clave de movilización”.
Antolatzaileak:
Xavier Mina Elkartea
http://xaviermina.org/
Uharteko Kultur Etxea
Hitzaldi zikloa: Nafarroa XIX-XX mendeak.
Foruei buruz informazio gehiago:
